Belastingen energie: federale bijdrage, btw en heffingen
De energieprijzen bestaat uit een groot aantal onderdelen, waarvan de belastingen en energieheffingen een grote rol spelen. In België worden energiebelastingen en heffingen voornamelijk opgelegd via de accijnzen, de BTW, en de federale bijdrage. De accijnzen zijn een vaste belasting op het verbruik van elektriciteit en gas, terwijl de BTW van 6% op elektriciteit en 21% op aardgas en stookolie wordt geheven.
Soorten belastingen op energie
In België zijn de belastingen en heffingen op energie een belangrijk onderdeel van de totale energiekosten. De belastingen bestaan uit een combinatie van federale en gewestelijke heffingen, die variëren afhankelijk van het type energie (elektriciteitsprijs of gasprijs) en het gewest (Vlaanderen, Wallonië, of Brussel). De federale overheid heft de "federale bijzondere accijns" op zowel elektriciteit als aardgas, die sinds 2022 actief is en varieert afhankelijk van het verbruik. Naast deze accijns wordt er ook 6% btw geheven op alle energiecomponenten, behalve op specifieke heffingen zoals de Vlaamse bijdrage voor het Energiefonds.
In de drie gewesten bestaan er aanvullende regionale heffingen. In Vlaanderen is er bijvoorbeeld de bijdrage voor het Energiefonds, een belasting per afnamepunt van elektriciteit. In Brussel wordt een toeslag geheven voor de openbare dienstverplichtingen die energiebedrijven moeten naleven. Wallonië kent onder andere een retributie voor de aansluiting op het elektriciteits- en gasnetwerk, naast de gebruikelijke accijnzen en btw. Deze regionale verschillen zorgen ervoor dat de energiekosten in de drie gewesten uiteenlopen. De belastingen die je in België kunt vinden op je energiefactuur zijn:
- Vlaanderen:
- Bijdrage Energiefonds
- Heffing directe lijnen
- Federale bijzondere accijns
- 6% btw (behalve op bijdrage Energiefonds)
- Wallonië:
- Retributie voor aansluiting op het netwerk
- Federale bijzondere accijns
- Diverse heffingen via de transmissienetbeheerder
- 6% btw
- Brussel:
- Toeslag openbare dienstverplichtingen
- Federale bijzondere accijns
- 6% btw
Gratis adviesdienst energie België
Bel CallMePower voor advies over energiecontracten of om over te stappen. Onze medewerkers zijn nu bereikbaar (wachttijd bedraagt: 1 minuut).
Gratis adviesdienst energie België
Wij zijn momenteel gesloten, maar bellen je graag terug. Dien een terugbelverzoek in of bel ons op maandag - vrijdag van 8:00 - 19:00 uur en zaterdag van 8:30 - 17:30 uur op: 02 588 69 44.
Verlaag je factuur met een lager energietarief
Huishoudens in België staan geheel vrij om over te stappen naar een andere energieleverancier wanneer ze dit zelf willen. Er geldt uitsluitend een opzegtermijn van één maand en er mag geen opzegvergoeding in rekening worden gebracht. CallMePower adviseert daarom om regelmatig de prijzen te vergelijken en over te stappen wanneer besparen mogelijk is.
In mei 2025 is volgens de toekomstige marktprijzen het goedkoopste contract voor elektriciteit het EnergyVision Eigen zon + goedkope stroom tarief en voor gas het Mega Cosy Flex tarief.
Waarom regionale verschillen in belastingen op energie?
Regionale verschillen in belastingen op energie in België ontstaan door de federale structuur, waarbij gewesten bevoegdheden hebben om eigen energiebeleid en -heffingen te bepalen. Dit stelt Vlaanderen, Wallonië en Brussel in staat om hun energiebeleid af te stemmen op lokale prioriteiten en economische omstandigheden. Daardoor ontstaan er variaties in de belastingen en heffingen die elk gewest oplegt op elektriciteit, gas, en andere energiebronnen.
Speciale heffingen in Vlaanderen
In Vlaanderen worden verschillende heffingen en belastingen op energie geheven, met als belangrijkste de bijdrage Energiefonds. De bijdrage Energiefonds is een belasting per afnamepunt van elektriciteit en wordt gebruikt om het Vlaamse energiebeleid te financieren, zoals het ondersteunen van hernieuwbare energie, het sociaal energiebeleid, en de kosten van de VREG (Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt).
Speciale heffingen in Brussels Hoofdstedelijk Gewest
In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest worden specifieke heffingen en belastingen op energie opgelegd die deels verschillen van die in andere Belgische gewesten. Een belangrijke heffing in Brussel is de toeslag voor openbare dienstverplichtingen (ODV), die energiebedrijven verplicht bepaalde diensten te leveren, zoals het bevorderen van groene stroom of het ondersteunen van kwetsbare groepen, en deze kosten doorrekenen aan de consument.
Speciale heffingen in Wallonië
In Wallonië worden verschillende heffingen en belastingen op energie opgelegd, waarvan de aansluitvergoeding een belangrijke is. Deze vergoeding dient als financieringsmiddel voor het Waalse Energiefonds, dat onder andere de CWaPE (de Waalse energieregulator) ondersteunt, de bevordering van hernieuwbare energiebronnen stimuleert, en sociale acties van de OCMW’s op het gebied van de energiemarkt financiert.
Gratis adviesdienst energie België
Bel CallMePower voor advies over energiecontracten of om over te stappen. Onze medewerkers zijn nu bereikbaar (wachttijd bedraagt: 1 minuut).
Gratis adviesdienst energie België
Wij zijn momenteel gesloten, maar bellen je graag terug. Dien een terugbelverzoek in of bel ons op maandag - vrijdag van 8:00 - 19:00 uur en zaterdag van 8:30 - 17:30 uur op: 02 588 69 44.
Btw op elektriciteit en gas
In België geldt er een btw-tarief van 6% op zowel elektriciteit als aardgas, als maatregel om de energiekosten voor huishoudens te verlichten. Dit verlaagde tarief werd ingevoerd in reactie op de hoge energieprijzen en geldt voor alle componenten van de energiefactuur. Voor mazout (stookolie) is de btw echter 21%, wat een significant verschil maakt in de belastingdruk tussen de verschillende energiebronnen.
In België wordt btw geheven op de volgende elementen van de energieprijs:
- Energiekost: Dit is de prijs per kWh elektriciteit of aardgas die de leverancier rekent.
- Nettarieven: De distributie- en transportkosten voor het gebruik van het energienetwerk, inclusief het capaciteitstarief.
- Federale bijzondere accijns: Een belasting per verbruikte kWh elektriciteit en aardgas.
- Kosten voor openbare dienstverplichtingen: Heffingen voor verplichtingen die aan energiebedrijven zijn opgelegd, zoals steun voor hernieuwbare energie.
- Diverse heffingen: Andere heffingen die kunnen variëren per regio en type energie, zoals specifieke regionale bijdragen.
Btw wordt standaard geheven tegen 6% op elektriciteit en aardgas, behalve voor specifieke uitzonderingen zoals de bijdrage Energiefonds in Vlaanderen, waar geen btw op wordt geheven.
Waarom verlaagd btw-tarief energie?
In 2021 en 2022 stegen de energieprijzen zeer hard. In sommige gevallen zagen huishoudens hun energiefactuur zelfs verdubbelen. Bovendien had de overheid meer inkomsten door de hoge prijzen en werd er uit allerlei hoeken gevraagd om een btw-verlaging. Uiteindelijk werd het btw-tarief op energie tijdelijk verlaagd van 21% naar 6%. Deze verlaging werd in april 2023 permanent.
Gratis adviesdienst energie België
Bel CallMePower voor advies over energiecontracten of om over te stappen. Onze medewerkers zijn nu bereikbaar (wachttijd bedraagt: 1 minuut).
Gratis adviesdienst energie België
Wij zijn momenteel gesloten, maar bellen je graag terug. Dien een terugbelverzoek in of bel ons op maandag - vrijdag van 8:00 - 19:00 uur en zaterdag van 8:30 - 17:30 uur op: 02 588 69 44.
Federale energiebijdrage
De federale bijdrage op de elektriciteit was een belasting geheven door Elia op de distributienetbeheerders, die op hun beurt naar de leveranciers doorrekenen. Deze laatste rekent het verder naar de huishoudens door.
Deze bijdrage werd afgedragen om onder andere de controle op de energiemarkt uit te kunnen voeren, werkzaamheden van de CREG te financieren, maar ook voor verschillende fondsen. Onder deze fondsen vallen het sociaal energiefonds, de beschermde klanten, het denuclearisatiefonds en het fonds van broeikasgassen.
De nationale energieregulator CREG publiceerde jaarlijks de hoogte van de federale bijdrage elektriciteit. De federale bijdrage wordt berekend per MWh.
In de tabel hieronder is de evolutie van de federale bijdrage voor elektriciteit en gas weergegeven.
| Jaar | Bijdrage in €/MWh elektriciteit | Bijdragen in €/MWh gas |
|---|---|---|
| 2017 | 3,3705 | 0,5672 |
| 2018 | 3,4439 | 0,5684 |
| 2019 | 3,3461 | 0,6043 |
| 2020 | 3,1428 | 0,7416 |
| 2021 | 3,4700 | 0,6482 |
De federale bijdrage op de elektriciteit en gas is sterk gedaald sinds 2011 voornamelijk dankzij het wegvallen van de financiering van het federale beleid voor de vermindering van broeikasgassen (Kyoto) en het vermindering van de dotatie voor denuclearisatie van de Mol-Dessel-sites.
Federale bijdrage afgeschaft
Sinds 1 januari 2022 is de federale bijdrage op elektriciteit en aardgas afgeschaft. De programmawet van 27 december 2021 heeft deze federale bijdragen afgeschaft en vervangen door een bijzonder accijnsrecht op elektriciteit en aardgas.
Afschaffing Turteltaks
Ook is de turteltaks enige tijd onderdeel geweest van de energiebijdrage. Deze is inmiddels afgeschaft. Dit onderdeel van de bijdrage is in het leven geroepen door Annemie Turtelboom als onderdeel van de hervorming van de energiebijdrage. Deze taks is in de eerste instantie ontstaan vanwege de historische schuld, opgelopen door het verstrekken van groenestroomcertificaten.
De overheid heeft in het verleden zonnepanelen en andere vormen van groene energiewinning gesubsidieerd en daarmee schulden opgelopen. Deze schulden zouden door middel van de turteltaks moeten worden gecompenseerd. Hier is uiteraard veel kritiek op geweest en heeft uiteindelijk ervoor gezorgd dat de minister van Begroting, Financiën en Energie: Annemie Turtelboom is afgetreden. De taks is per 1 januari 2018 afgeschaft.