Alles over het winnen van olie en gas met een boorplatform

Een boorplatform, het ziet er vaak nogal imposant en vooral technisch ingewikkeld uit. Aangezien onze oceanen en zeeën niet dezelfde dieptes bevatten en verschillende lagen kennen, zijn er verschillende soorten booreilanden om op de juiste manier het boren en de productie toe te passen. In dit artikel lees je alles over de boorplatformen.

Wat is een boorplatform en waarvoor dient het?

Een boorplatform, ook wel booreiland genoemd, zijn constructies in zee geplaatst om in de bodem van het water te boren naar aardgas en aardolie. Er bestaan verschillende soorten platforms, hun gebruik is onder andere afhankelijk van de diepte van de zee of oceaan. Elk boorplatform is voorzien van een boortoren waaraf de boor het water in wordt gelaten.

De boor wordt door verschillende lagen beschermd zodra het de grond bereikt en het boren van start gaat. Wanneer er aardolie of aardgas wordt aangetroffen wordt het boorplatform vervolgens vervangen door een productieplatform. Indien het om een kleine hoeveelheid aardgas of -olie gaat dan kunnen hiervoor speciale schepen hiervoor worden ingezet.

Deze offshore werkzaamheden zijn echter niet geheel risicoloos, een ernstig ongeluk (de BP ramp) in 2010 bij de Golf van Mexico op het Deepwater Horizon platform, wijst uit dat het grote gevolgen kan hebben voor natuur en mens. Bij de ontploffing van het booreiland is een ongekende hoeveelheid olie in de zee terecht gekomen.

Soorten booreilanden

Er bestaan verschillende soorten booreilanden. Sommige booreilanden drijven en anderen staan verankerd in de zeebodem door middel van poten. De drijvende platformen zijn vooral geschikt voor waar het water te diep is, waardoor de poten de bodem niet kunnen bereiken. Hieronder geven we kort weer welke platforms er bestaan:

1. Vast booreiland of conventioneel platform, deze staan op lange poten die tot op de bodem geraken, deze staan tussen de 150 en 600 meter diepte op de bodem.
2. Tension-leg platform, deze worden gebruikt voor ongeveer 300 meter diepte. Deze is groot en half afzinkbaar, dat houdt in dat een deel van het platform zelf net onder het water valt. De poten van dit platform zijn smaller dan die van de vaste platforms.
3. Spar (zelfoprichtend platform), deze vorm is een volledig drijvend platform en is gemaakt voor dieper water. Dit soort platform is geschikt voor ruim twee kilometer diepte. De record diepte is 2.3 kilometer met de Perdido, een platform in de Golf van Mexico.
4. Half-afzinkbaar platform, deze zijn geschikt voor dieptes tot zo'n drie kilometer onder water met een boor die nog eens een paar kilometer de grond in kan. Deze bestaan uit een platform waarvan een groot deel onder water hangt.
5. Floating Production, Storage and Offloading (FPSO), dit is een productieschip waarop productie, behandeling en opslag plaatsvindt van aardolie en aardgas. Sommige FPSO´s zijn omgebouwde olietankers. Deze schepen zijn via pijpleidingen verbonden aan een netwerk op de zeebodem

Waar kan je de boorplatformen vinden?

In de Noordzee zijn verschillende platformen gestationeerd, vooral tussen Nederland en Groot-Brittannië zijn veel booreilanden te vinden. Er moet echter rekening worden gehouden met het ruimtegebruik wanneer deze platformen worden geplaatst. Aangezien 500 meter rondom het platform vrij moet blijven, dit houdt in dat er geen scheepvaart binnen deze straal mag passeren.

Er staan meer dan 1.400 platformen in de Noordzee, waarvan er velen niet meer operationeel zijn. De velden waar het aardgas of de olie opgepompt werden zijn dan leeg geraakt. In de Golf van Mexico staan ook vele platformen opgesteld, zij boren op 300 meter diepte of meer. Hiernaast staan er platformen in de oceanen van West- en Zuid-Afrika, Brazilië en Indonesië. Op sommige locaties is het noodzakelijk om een vloedgolf en Tsunami signaalsysteem aanwezig te hebben vanwege de risicovolle wateren waarin ze zich bevinden.

Wie is verantwoordelijk voor de operatie en productie op de boorplatformen?

Wie werken er op een boorplatform? En wie zorgen voor een goede verloop van het winnen van de aardolie of aardgas? De verdeling van taken is afhankelijk van de grootte van het platform en de hoeveelheid personeel wat er nodig is. Wanneer het een kleiner formaat betreft worden sommige functies gecombineerd. Dit heeft ook te maken met de hoge kosten van het personeel aan dek. CallMePower geeft je een aantal van de functies op een boorplatform weer:

• Kraandrijver, in deze functie wordt de kraan of hefboom aangestuurd voor het aan boord tillen en verplaatsen van materialen en spullen
• Offshore Installation Manager (O.I.M.) deze manager is eindverantwoordelijke voor de operaties op het platform en het verloop
• Stewards, dit is het personeel die zorgt voor maaltijden en de ‘huishouding’ zoals keuken staff en schoonmaak
• Radio-operator, deze is verantwoordelijk voor de externe communicatie met de helikopters, andere schepen en met de centrale
• Procesoperators, zij zorgen voor het soepele verloop van de grafing en het oppompen van de aardstoffen
• Technisch personeel en engineers, zij houden zich bezig met de techniek aan boord en begeleiding tijdens de boringen

Naast de bovenstaande taken zijn er additionele verantwoordelijkheden te verdelen zoals veiligheid, assistentie bij helikopter aankomsten en medische hulp bij noodgevallen. Op kleine platformen zijn verschillende taken niet nodig of worden de verantwoordelijkheden verdeeld.

Hoe werkt het winnen van aardolie en aardgas op een boorplatform?

Om te ontdekken waar in de zeebodem aardolie of aardgas te vinden is, wordt gebruik gemaakt van seisbronnen. Een Seisbron produceert geluidsgolven of akoestische golven, door middel van microfoons worden hiervan vervolgens echo´s gemaakt. Door middel van het weerkaatsende geluid kan de zeebodem in kaart worden gebracht.

Met behulp van de kaart wordt de boor die met lagen de grond in gaat, de juiste kant op geleid van waar het aardgas te vinden is. Tegenwoordig wordt er ook gebruik gemaakt van satellietexploratie om de bodem van de zee te onderzoeken.

De streken waar er olie en aardgas wordt aangetroffen worden velden genoemd. Deze velden liggen als het ware onder een aantal lagen van de aardkorst verstopt, waardoor ze lastig aan het oppervlak te zien zijn. Vandaar dat de technieken van satelliet en akoestische golven worden toegepast.

Boren in de zeebodem

De boor wordt steeds tijdens het graven een stuk verlengd, dit gaat vanaf de bovenkant en gaat om tientallen meters die steeds worden toegevoegd. Tijdens het boren wordt een vloeistof gebruikt om het ‘gruis’ wat ontstaat tijdens het boren te verwijderen. Dat gruis wordt via de buis van de boor naar boven gepompt, hieraan is te zien of de boorlocatie correct is. Het gas wat in de bodem wordt gevonden wordt via een veilige installatie naar boven gelaten. Om te boren zakt een boorpijp naar de zeebodem met aan de onderzijde een eruptieafsluiter.

Op deze manier komt het gas vrij, wordt het naar boven gedreven en via leidingen wordt het onze energiemarkt opgevoerd en aan woningen en bedrijven geleverd. Fluxys is verantwoordelijk voor de transport van aardgas in België.

Spelers op de energiemarkt Wil je meer weten over de Belgische energiemarkt? Bekijk dan deze pagina en vind alle informatie over de spelers op de energiemarkt.

Boorplatform verwijderen

Wat gebeurt er met de platformen als er geen gebruik meer van wordt gemaakt? Nadat een boorgebied of veld is uitgeput is het booreiland niet meer nodig. Echter, moet deze uiteraard worden verwijderd. Dit wordt gedaan met behulp van een sleepboot of een hefschip. Het boorplatform kan vervoerd worden voor hergebruik of uit elkaar gehaald.

De haven van Rotterdam in Nederland is in het bezit van het grootste en sterkste hefschip ter wereld. Hiermee kunnen de grootste platformen uit elkaar worden gehaald en worden weggevoerd. De naam van het schip is de Pioneering Spirit. Echter, dit kost process van ontmantelen heel veel geld. Om die reden wordt er vaak gekeken naar hergebruik van de platformen op duurzaam gebied.

CO2 opslag

Gasvelden die niet langer dienen voor de productie kunnen worden gebruikt voor de opslag van CO2. Om dit te doen kunnen de ongebruikte gasleidingen worden ingezet, maar dan dus in tegengestelde richting. De velden liggen meestal zo´n twee à drie kilometer onder de grond van de zee. Dit is tevens een voorgestelde oplossing terwijl er steeds meer duurzame energiebronnen worden gebruikt voor het opwekken van energie. Zodra er minder gebruik gemaakt wordt van fossiele brandstoffen, zal de opslag niet meer nodig zijn.

Bedrijven in Europa hebben elk jaar een emissieplafond, wat inhoudt dat ze gelimiteerd CO2 mogen uitstoten. CO2-emissierechten kunnen echter wel van het ene aan het andere bedrijf worden verkocht. Met één emissierecht mag een bedrijf één ton koolstofdioxide uitstoten. Dus hoe minder CO2 je verbruikt, hoe voordeliger je produceert. Met de opslag van CO2 zal er een groot deel niet in de lucht terechtkomen en dus geen luchtvervuiling veroorzaken.