Fossiele brandstoffen en de energieproductie in België

Fossiele brandstoffen zijn tot dusver de meest gebruikte bronnen voor het opwekken van energie. Deze bronnen zullen uiteindelijk op raken en zijn dus niet onuitputtelijk. Op deze pagina geeft CallMePower alle informatie over fossiele brandstoffen en het gebruik ervan in binnen- en buitenland.

Wat zijn fossiele brandstoffen?

Veel van onze energie wordt nog gewonnen uit fossiele brandstoffen, de tot nu toe meest gebruikte bronnen van energie. Maar hoe ontstaan deze brandstoffen? En waar kunnen we ze vinden?

Fossiele brandstoffen bestaan uit resten van planten en dieren die door zuurstofgebrek in de aarde niet volledig zijn afgebroken. Zo kan je denken aan kleine dieren, zoals insecten, die onder verschillende lagen in de grond zijn samengeperst. Deze stoffen onder de grond kunnen wel miljarden jaren oud zijn.

Hoe worden fossiele brandstoffen gewonnen?

Hoe fossiele brandstoffen worden gewonnen in vooral afhankelijk van het type brandstof. Zo kunnen aardgas en aardolie op verschillende plekken worden gewonnen, zoals op zee en op land. Kolen worden in mijnen gewonnen, vooral op plekken met veel vegetatie.

Daarnaast kan de manier ook verschillen per soort brandstof. Zo is het proces om aardgas te winnen zeer verschillend van het proces dat gebruikt wordt voor het winnen van schaliegas.

Verbranding van fossiele brandstoffen

Bij de verbranding van fossiele brandstoffen om energie op te wekken komen afvalgassen vrij. Stoffen zoals CO2, zwaveldioxide en stikstofdioxide komen in de lucht terecht, wat een negatief effect heeft op milieu en klimaat en zorgt voor luchtvervuiling.

Voor de productie van elektriciteit met fossiele brandstoffen is het echter onvermijdelijk dat deze stoffen in de lucht terecht komen. De hoeveelheid schadelijke stoffen die bij kolencentrales of gascentrales vrijkomen is door nieuwe technieken wel sterk afgenomen.

Wat zijn de drie soorten fossiele brandstoffen?

Er zijn drie soorten fossiele brandstoffen te vinden, namelijk aardgas, aardolie en steenkool. Deze stoffen zijn er in verschillende soorten en kunnen op verschillende plekken op de wereld worden gevonden.

Aardgas als fossiele brandstof

Van de drie fossiele brandstoffen is aardgas de minst vervuilende energiebron. Er komt bij het verbrandingsproces wel CO2-uitstoot vrij, maar minder dan bij aardolie of steenkool. Aardgas wordt vooral gevonden in vochtige gebieden met veel plantengroei.

Aardgas speelt een grote rol in de industrie, voor de productie van elektriciteit en voor het verwarmen van woningen. België heeft geen gasvelden, waardoor al het aardgas geïmporteerd moet worden. Dit gas komt vooral uit Nederland, Noorwegen, Rusland en Qatar.

Geen aardgas meer gebruiken? Bekijk innovatieve methoden om geen aardgas meer te gebruiken, zoals een zonneboiler, warmtepomp of waterstof.

Aardolie als belangrijkste fossiele brandstof

Aardolie is wellicht de belangrijkste fossiele brandstof. Het wordt namelijk gebruikt voor een zeer grote hoeveelheid processen, zoals het aandrijven van auto’s, maar ook het produceren van plastic. Doordat alternatieven voor aardolie lastig te vinden zijn en de wereld dermate veel aardolie verbruikt, is het onwaarschijnlijk dat deze fossiele brandstof snel zal verdwijnen.

Aardolie wordt vooral uit de zeebodem gehaald door middel van boorplatformen en geraffineerde graaftechnieken. Onder andere in de Noordzee, voor de kust van Mexico en in het Midden-Oosten zijn veel boorplatformen te vinden.

Steenkool als vervuilende fossiele brandstof

Steenkool is als het ware een ophoping van plantenresten. Deze kunnen zijn ontstaan door natuurlijke oorzaken zoals aardverschuivingen of tijdens vulkaanuitbarstingen waarbij de resten werden versteend. Voorbeelden van locaties waar steenkool te vinden is zijn Limburg en Luik. De steenkool wordt door middel van koolmijnen naar het oppervlak gehaald. De lagen van de aarde waar steenkool wordt gevonden zijn vaak al miljoenen jaren oud en daardoor zijn de grond en stoffen flink samengeperst.

Steenkool is een zeer vervuilende fossiele brandstof, maar wordt nog steeds vaak gebruikt in de energieproductie in kolencentrales. Stoppen met het gebruik van steenkool is een belangrijke stap die gezet moet worden in de energietransitie. Toch vertegenwoordigt deze brandstof een groot gedeelte van de wereldwijde energiemix.

Lager energietarief vinden? Energie vergelijken doe je gratis met de CallMePower-vergelijker.

Voor- en nadelen van fossiele brandstoffen

De fossiele brandstoffen kennen twee zijden in het gebruik. Aan de ene kant zijn fossiele brandstoffen schadelijk voor het milieu, maar aan de andere kant is het een voordelige en efficiënte manier van energie opwekken. We zetten alle voor- en nadelen van fossiele brandstoffen hieronder op een rij.

Voordelen van fossiele brandstoffen

Als de fossiele brandstoffen geen voordelen hadden zouden we ze uiteraard niet gebruiken voor het opwekken van onze energie. Maar deze manier van energie produceren is al eeuwen oud en wordt nog steeds volop gebruikt. Daar zijn verschillende redenen voor:

• Het winnen en verwerken van fossiele brandstoffen is redelijk eenvoudig.
• Fossiele brandstoffen zijn een goedkope vorm van energie.
• Fossiele brandstoffen zijn gemakkelijk te vervoeren en op te slaan.
• De efficiëntie van de brandstoffen om energie op te wekken is relatief hoog.
• In tegenstelling tot windenergie en zonne-energie, zijn fossiele brandstoffen niet afhankelijk van het weer.

Nadelen fossiele brandstoffen

Hoewel fossiele brandstoffen een betrouwbare energiebron zijn en veel worden gebruikt, zijn er ook bezwaren aan deze brandstoffen verbonden.

• Fossiele brandstoffen zullen uiteindelijk opraken, waardoor ze niet duurzaam zijn.
• Bij de verbranding van fossiele brandstoffen komt er CO2-uitstoot vrij.
• Het winnen kan verzakkingen en aardverschuivingen van de bodem als gevolg hebben.
• Tijdens het productieproces komt methaan vrij, een gas die het broeikaseffect versterkt.
• Fossiele brandstoffen zijn niet overal beschikbaar, waardoor we in grotere mate afhankelijk zijn van andere landen.

Fossiele brandstoffen en de energieproductie

Met oog op de energietransitie en een schonere toekomst, is de energieproductie in België aan het veranderen. Voorheen werd elektriciteit vooral opgewekt door middel van fossiele brandstoffen, maar door de energietransitie beginnen hernieuwbare energiebronnen steeds populairder te worden. Ook in de industrie en voor het verwarmen van woningen neemt met name het gebruik van aardgas af.

Fossiele brandstoffen in de Belgische energiemix

In de energieproductie van België wordt vooral aardgas gebruikt als fossiele brandstof. Volgens Elia was in 2021 22,8 % van alle elektriciteit in België afkomstig van aardgas. Dit is een afname ten opzichte van 2020, waar nog 28,2 % van alle elektriciteit afkomstig was uit aardgas.

Kolen en aardolie worden in België al jaren niet meer gebruikt voor het opwekken van elektriciteit. In naburige landen, zoals Nederland en Duitsland wordt nog steeds een significante hoeveelheid elektriciteit opgewekt door middel van kolencentrales.

Meer weten over de energiemix? Bekijk onze pagina over de energiemix van België en naburige landen.

Alternatieven voor fossiele brandstoffen

De opwarming van de aarde gaat steeds sneller en met ons dagelijkse verbruik dragen wij daar ook aan bij. Sinds de industriële revolutie is het gebruik van fossiele brandstoffen significant toegenomen en zien we het effect op ons klimaat en leefomgeving. Met veel van onze activiteiten en voor het opwekken van onze energie wordt CO2 uitgestoten.

Om klimaatverandering tegen te gaan zijn bedrijven, energieleveranciers, overheden en particulieren op zoek naar alternatieven voor fossiele brandstoffen. Door een sterke toename in de vraag, lagere productiekosten en hogere opbrengsten, beginnen deze alternatieven langzaam winstgevend te worden.

Alternatieven voor aardgas

Aardgas wordt vooral gebruikt voor het verwarmen van woningen. Door nieuwe technieken zijn er andere manieren uitgevonden waardoor je kan verwarmen zonder aardgas. Het belangrijkste voorbeeld hiervan is een warmtepomp. Deze pomp onttrekt omgevingswarmte of grondwarmte en verwarmt hiermee je woning. Daarnaast is de installatie van een elektrische verwarming ook een alternatief voor aardgas.

Er zijn ook manieren om je gasverbruik te verlagen, bijvoorbeeld met een zonneboiler of een condensatieketel. Deze typen boilers kunnen voor een grote besparing zorgen en hebben de betrouwbare kenmerken van een gasboiler.

Alternatieven aardolie

Alternatieven voor het algemene gebruik van aardolie, zoals in de productie van plastic, zijn lastig te vinden. De meeste alternatieven zijn namelijk een stuk duurder dan aardolie en daardoor minder aantrekkelijk. Onderzoek naar goede alternatieven zijn nog in volle gang, maar zullen nog enige tijd op zich laten wachten.

Er zijn wel een aantal alternatieven om zelf minder aardolie te verbruiken. Denk hierbij aan het overschakelen op een hybride- of elektrische auto of om over te stappen van mazout naar aardgas of een hernieuwbare verwarmingsbron.

Alternatieven steenkool

Steenkool wordt veelal gebruikt voor het opwekken van elektriciteit. Door de komst van duurzame energiebronnen, is het steeds minder vaak nodig om steenkool te gebruiken. Zonnepanelen, windmolens en waterkrachtcentrales zijn goede alternatieven voor steenkool en worden steeds rendabeler.

Steenkool is echter een zeer goedkope manier om elektriciteit op te wekken, waardoor het op dit moment nog veel wordt gebruikt in ontwikkelingslanden. Daarnaast zijn China en India ook zeer grote gebruikers van steenkool, ondanks toezeggingen om deze centrales langzaam te sluiten.