Gascentrales en de productie van elektriciteit

Gascentrales zijn belangrijk voor de (inter)nationale productie van elektriciteit en vertegenwoordigen wereldwijd een groot gedeelte van de energiemix. Op deze pagina vind je alle informatie over gascentrales en waar je deze kunt vinden in België.

Wat is een gascentrale?

Een gascentrale is een elektriciteitscentrale waar door het verbranden van aardgas elektriciteit kan worden opgewekt. Gascentrales kunnen werken met stoomketels of gasturbines (STEG). In België wordt gebruik gemaakt van beide modellen.

Hoe werkt een gascentrale?

Bij een conventionele gascentrale wordt, net zoals bij de meeste kolencentrales, water onder hoge druk in een stoomketel aangevoerd en vervolgens verhit door de verbranding van het aardgas. Het water wordt omgezet in stoom, welke door een hogedruk-stoomturbine geleid wordt. Met deze stoom wordt een generator aangedreven.

Een STEG-centrale werkt op dezelfde manier, maar maakt ook nog eens gebruik van een tweede turbine die wordt aangedreven door de restwarmte. Hierdoor kunnen deze gascentrales een hoger rendement behalen.

Rendement gascentrale

Het rendement van gascentrales is de afgelopen jaren sterk toegenomen door nieuwe technologische ontwikkelingen. Moderne gascentrales behalen een rendement van ongeveer 60 %. Ter vergelijking, een moderne kolencentrale heeft een rendement van ongeveer 46 %. Deze hoge efficiëntie komt mede door nieuwe technieken om de restwarmte te gebruiken.

Vermogen gascentrale

Het vermogen van een gascentrale kan verschillen van enkele MWe tot honderden MWe. In België hebben de meeste gascentrales een vermogen tussen de 300 en 500 MWe. Ter vergelijking, de kerncentrale van Doel 3 heeft een vermogen van 1.006 MWe.

Lager energietarief vinden? Energie vergelijken doe je met CallMePower.

Vervuiling en uitstoot gascentrale

Bij de verbranding van aardgas komen verschillende vervuilende stoffen vrij. Deze stoffen dragen onder andere bij aan klimaatverandering en luchtvervuiling. De belangrijkste stoffen die een gascentrale uitstoot zijn: stikstof, CO2 en ammoniak.

Ammoniak en stikstof uitstoot gascentrale

Op basis van de gegevens die beschikbaar zijn over de nieuwe gascentrale in Dilsen-Stokkem, zou deze een stikstof uitstoot hebben van 340 ton stikstofoxiden per jaar. Dit komt neer op een stikstofuitstoot van 82,35 ton uit ammoniak en 103,46 stikstofuitstoot uit stikstofoxiden, in het totaal dus 185,33 ton per jaar.

CO2-uitstoot gascentrale

Bij de productie van elektriciteit in een gascentrale komt CO2-uitstoot vrij. Uit het IPCC special Report on Renewable Energy Sources and Climate Change Mitigation blijkt dat de elektriciteitsproductie met aardgas, na kolen en aardolie, de meeste hoeveelheid CO2 uitstoot. Per kWh komt er volgens dit rapport 469 gram CO2-equivalent vrij.

Gascentrale vergunning

Voor de bouw van een gascentrale moet de uitbater een omgevingsvergunning ontvangen. Om een dergelijke vergunning te ontvangen moet er worden voldaan aan meerdere strengen eisen, waaronder veiligheids- en milieumaatregelen.

Dat gascentrale vergunningen niet altijd worden uitgegeven bleek in september 2022, toen de Vlaams minister van Omgeving de vergunning voor een nieuwe gascentrale van ENGIE in Vilvoorde weigerde. De vergunning werd geweigerd doordat ENGIE “niet de best beschikbare technieken om de uitstoot in te perken gebruikt”.

Voor- en nadelen gascentrales

Net zoals de meeste manieren om elektriciteit op te wekken, hebben gascentrales ook voor- en nadelen. Er zijn wereldwijd veel gascentrales te vinden, maar er is steeds meer kritiek op deze centrales. In dit onderdeel vind je de belangrijkste voor- en nadelen van gascentrales.

Voordelen gascentrales

Doorgaans zijn gascentrales een relatief goedkope manier om elektriciteit op te wekken. Als de gasprijs laag is, kan een gascentrale een grote hoeveelheid elektriciteit opwekken tegen lage prijzen.

Daarnaast zijn gascentrales snel op te starten en kunnen ze altijd werken, in tegenstelling tot de meeste hernieuwbare energiebronnen. Dit is belangrijk, aangezien we door de energietransitie grotere fluctuaties gaan zien in de vraag en aanbod van elektriciteit. Doordat gascentrales snel kunnen worden opgestart en weer worden afgesloten, spelen ze een belangrijke rol op het Belgische elektriciteitsnet.

Nadelen gascentrales

Tijdens de energiecrisis in 2021 en 2022 steeg de gasprijs zeer hard, wat een direct gevolg had op de elektriciteitsprijs. Doordat een groot gedeelte van de elektriciteit geproduceerd werd met aardgas en er geen alternatieve energiebronnen beschikbaar waren, nam de prijs van elektriciteit sterk toe.

De kosten van een gascentrale zijn veelal afhankelijk van externe factoren, iets wat bij de meeste hernieuwbare energiebronnen niet het geval is. Bovendien is België extra kwetsbaar voor schommelingen in de gasprijs, aangezien er geen gasreserves zijn in het land.

Aardgas en schaliegas zijn fossiele brandstoffen en bij de verbranding komen schadelijke stoffen vrij. Deze stoffen dragen bij aan klimaatverandering en luchtvervuiling. Hoewel gascentrales de afgelopen jaren een stuk schoner zijn geworden en velen malen beter zijn dan kolencentrales, zijn gascentrales vervuilend.

Gascentrales in België

Momenteel zijn er 18 gascentrales actief in België en vertegenwoordigd aardgas ongeveer 25 % van de Belgische energiemix. In de lijst hieronder zijn alle Belgische gascentrales weergegeven.

Bron: Elia

Gascentrale Vilvoorde

Mede door de kernuitstap en dat de exploitatieduur van de bestaande gascentrale in Vilvoorde aan zijn einde komt, moet de centrale volledig vervangen kan worden. ENGIE is momenteel bezig om stappen te ondernemen voor het verkrijgen van een omgevingsvergunning voor een nieuwe stoom- en gascentrale. De aanvraag van deze vergunning werd in 2021 door de minister afgewezen.

Meer weten over producten die op gas werken? Bekijk onze pagina’s over:

• Gasboiler;
• Gasketel;
• Gastank.